Celem treningu sportowego jest wywołanie pożądanej adaptacji organizmu na różnych poziomach, która ma przekładać się na poprawienie określonych zdolności motorycznych i wystąpieniu zjawiska superkompensacji po zastosowaniu intensywnego treningu. W pierwszej kolejności ustrój pod wpływem zastosowanych ćwiczeń doznaje zmęczenia. Jednocześnie zaraz po treningu uruchamia się faza odpoczynku zmierzająca do kompensacji, tzn. przywrócenia organizmowi stanu równowagi sprzed treningu. W przedziale 36–72 godzin po treningu następuje faza odbudowy z nadwyżką, czyli superkompensacja. Przemiany ustrojowe doprowadzają organizm do poziomu równowagi (homeostazy) przewyższającej poziom sprzed treningu. Aby tak było w pierwszej kolejności zawodnik musi być zdrowy aby mógł regularnie uczestniczyć w jednostkach treningowych i maksymalizować potencjał fizyczny. Dlatego powinniśmy odpowiednio kontrolować i manipulowania obciążeniami w celu zachowania równowagi między potencjalnymi efektami treningowymi. Do tego potrzebne jest nam odpowiednie wychwytywanie informacji i ich analiza.
Obciążenie zewnętrzne
Obciążenie zewnętrzne to praca wykonana przez zawodnika w trakcie jednostki treningowej. Stanowi rzeczywistą informację na temat tego co zrobił zawodnik (ile przebiegł, z jaką prędkością, ile podniosł). Współczesny rozwój technologiczny znacząco zmienił podejście do treningu sportowego. Nowoczesne urządzenia, takie jak systemy GPS i akcelerometry, dynamometry czy maty tensometryczne, stały się nieodłącznym elementem wyposażenia trenerów na całym świecie.
Zalety i wady nowoczesnych urządzeń do pomiaru obciążenia zewnętrznego
Zalety
Dokładność Pomiarów: Urządzenia te oferują precyzyjne dane, które pozwalają na dokładne śledzenie postępów i dostosowywanie treningów w czasie rzeczywistym.
Wszechstronność: Możliwość monitorowania wielu różnych parametrów jednocześnie daje kompleksowy obraz stanu fizycznego sportowca.
Indywidualizacja Treningu: Dzięki szczegółowym danym trenerzy mogą dostosowywać programy treningowe do indywidualnych potrzeb zawodników, co przekłada się na lepsze wyniki.
Wady
Wysokie Koszty: Zakup zaawansowanych urządzeń wiąże się z dużymi wydatkami, co może być barierą dla mniejszych klubów czy akademii.
Wymóg Specjalistycznej Wiedzy: Obsługa i interpretacja danych z tych urządzeń wymaga specjalistycznej wiedzy, co może ograniczać ich dostępność dla niektórych użytkowników.
Obciążenie wewnętrzne
Obciążenie wewnętrzne, to reakcja organizmu na dany bodziec. Obrazuje jak zawodnik pod względem fizjologicznym zareagował na jednostkę treningową. Taka reakcja może być zupełnie różna u zawodników którzy zostali poddani temu samemu bodzcowi. Możemy je badać na podstawie częstotliwości skurczów serca . Dalej poprzez badanie zmienności rytmu serca HRV który oblicza się w stanie spoczynku w celu oceny „modulacji autonomicznej serca” (Hr liczy uderzenia na minute a HRV zmianom czasu między uderzeniami) a tym samym określenia wewnętrznej reakcji na obciążenie treningowe. Dalej poprzez TRIMP czyli jednostke wysiłku fizycznego obliczaną na podstawie czasu trwania treningu i maksymalnego, spoczynkowego oraz średniego tętna podczas treningu. Następnie poprzez czynniki biochemiczne jak kinaze (enzym pełniący ważną funkcję w procesach energetycznych w komórkach ciała.), stężenie mleczanu we krwi, nawodnienie czy hormony takie jak testosteron czy kortyzol a także subiektywną ocene zmęczenia RPE.
Pomiar Tętna
Jest to najprostszy sposób określania i oceny intensywności. Sprzęt do jego pomiaru nie jest stosunkowo drogi ale taki sposób monitoringu ma tez swoje wady np.: nieadekwatna reakcja mieśnia sercowego ,bardzo wiele czynników które mają wpływ na jego wartość. Tętno rośnie lub maleje w zależności od ciśnienia atmosferycznego, temperatury, wilgotności, tego co zjedliśmy, stopnia nawodnienia, stanu emocjonalnego, ilości snu, pory dnia itp. Różnice mogą wahać się od kilku do kilkunastu uderzeń a wtedy podczas treningu mogą istotnie wpływać na jego intensywność. Kolejną jest to że aby dobrze oceniać intensywność treningu czy danego ćwiczenia należy określić próg przemian co wiąże się z dodatkowymi kosztami. Nie wystarczy korzystać z popularnego wzoru na tętno maksymalne “220- wiek ” ponieważ szczególnie w przypadku młodych sportowców, zawodnicy w tym samym wieku mogą prezentować inny poziom wydolności.
Pomiar Kinazy
Jest to dokładny sposób oceny, jaki wpływ na organizm miały zastosowane obciążenia treningowe. Zasada jest prosta: im więcej uszkodzeń na poziomie tkanek mięśniowych, tym więcej kinazy kreatynowej we krwi. Do odpowiedniej interpretacji wyników niezbędne jest wykonanie kilku oznaczeń po różnych treningach aby określić osobniczą zmienność danego zawodnika. Niestety na to potrzeba pieniędzy. Poza tym w piłce nożnej która jest sportem kontaktowym, wartość tego parametru może zostać zaburzona przez wszelkie zdarzenia uszkadzające mięśnie np. kontuzje czy stłuczenia. Dodatkowo badanie powinno być przeprowadzane rano tak by trenerzy przed treningiem mieli dostęp do informacji na temat zmęczenia. W takim wypadku względy organizacyjne moga być problemem ale też sam proces nakłuwania nie należy do najprzyjemniejszych.
W obliczu wyzwań związanych z nowoczesnymi technologiami, coraz większą popularność zyskuje metoda subiektywnej oceny zmęczenia (RPE – Rate of Perceived Exertion). Jest to szybka, prosta, nieinwazyjna i niedroga metoda monitorowania całkowitego obciążenia. Polega na ocenie przez zawodnika w skali 1-10, jak ciężki fizycznie był dla niego trening. Badania naukowe potwierdzają silną korelację tej metody z bardziej zaawansowanymi technologiami monitorowania w różnych typach treningu.Obciążenie pojedynczej sesji = ocena x czas trwania jednostki (np. 5 x 90 = 450 A.U)Obciążenie tygodniowe = suma wszystkich jednostek treningowych.
Jak Efektywnie Wykorzystać Skalę RPE?
Aby skala RPE była skuteczna, kluczowe jest dokładne wyjaśnienie zawodnikom, jak powinni oceniać swoje zmęczenie. Oto kilka kroków, które pomogą w precyzyjnym wykorzystaniu tej metody:
Dokładne Wyjaśnienie Skali:
1 – Całkowity wypoczynek (jak po dwóch dniach wolnego).
10 – Wykończony (brak siły, osłabienie).
Osobista Ocena Zawodników:
Zamiast anonimowych ankiet, lepiej pytać zawodników osobiście, co zapewnia bardziej dokładne i szczere odpowiedzi.
Indywidualne Rozmowy:
Rozmowy na osobności pomagają uniknąć wpływu grupy na odpowiedzi poszczególnych zawodników, co zwiększa wiarygodność wyników.
Korzyści z Używania Skali RPE
Odpowiednia Periodyzacja Obciążeń
Stosowanie skali RPE pozwala na odpowiednią periodyzację obciążeń treningowych, co zmniejsza ryzyko urazów i optymalizuje rozwój fizyczny zawodników. Metoda ta jest szczególnie skuteczna w pracy ze świadomymi zawodnikami, którzy rozumieją jej cel i potrafią dokładnie ocenić swoje zmęczenie.
Monitorowanie Obciążeń
Ocena w skali tygodniowej i miesięcznej jest kluczowa dla zapobiegania kontuzjom. Badania pokazują, że tygodniowy wzrost obciążeń o 15% w porównaniu do poprzedniego tygodnia zwiększa ryzyko urazu o 21-49 %. Dlatego regularne monitorowanie wpływu treningów na organizmy sportowców jest niezwykle istotne.
Podsumowanie
Monitorowanie poziomu obciążenia treningowego jest kluczowe dla zdrowia i rozwoju sportowców. Metoda RPE, wsparta naszym arkuszem do monitorowania, pozwala na efektywne i dokładne śledzenie obciążeń bez potrzeby drogich urządzeń. Zapraszamy do skorzystania z naszego arkusza do monitorowania obciążeń, który pomoże ci w profesjonalnym i skutecznym zarządzaniu treningami twoich podopiecznych. Wyjaśnienie wszystkich terminów oraz szczegółowe instrukcje znajdziesz w dołączonym do skoroszytu eBooku.
Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić komfort użytkowania. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. AkceptujePolityka prywatności
Polityka prywatności
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
